Συγκλονιστικά στοιχεία για τις συνθήκες κράτησης των γυναικών στα ανά τον κόσμο σωφρονιστικά ιδρύματα σκιαγραφούν ένα σκηνικό βασανιστηρίων, με σωματικές έρευνες στα όρια του βιασμού, κακοποιήσεις, ασφυκτικά γεμάτα κελιά, αλυσίδες και καταναγκασμό σε εργασία. Ερευνα της κυριακάτικης έκδοσης της βρετανικής εφημερίδας «Independent» σηματοδοτεί την πρώτη επέτειο από την υιοθέτηση νέων κανόνων διοίκησης των φυλακών από τα Ηνωμένα Εθνη. Δεινή η κατάσταση στις αναπτυσσόμενες χώρες, σοβαρά προβλήματα σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική, με καταγγελίες και για την Ελλάδα.
Η Συμφωνία της Μπανγκόκ έθεσε νέους όρους για την επικοινωνία των κρατουμένων με τις οικογένειές τους, άλλαξε τα δεδομένα για την ιατρική φροντίδα και την ψυχολογική υποστήριξή τους και στις περισσότερες περιπτώσεις απαγόρευσε τη σωματική έρευνα. Ωστόσο οι αρχές που υιοθετήθηκαν την 21η Δεκεμβρίου του 2010 παραβιάζονται κατάφωρα, όπως δείχνουν στοιχεία από διάφορες χώρες.
Οι φυλακές της Θήβας
Εντός Ευρωπαϊκής Ενωσης, όσον αφορά την Ελλάδα, γίνεται ειδική μνεία στις γυναικείες φυλακές της Θήβας, για τις κακές συνθήκες των εγκαταστάσεων με την απολύτως βασική υποδομή και την επιλογή που προσφέρεται στις κρατούμενες μεταξύ κολπικής εξέτασης και λήψης καθαρτικού σε απομόνωση, σε περιπτώσεις έρευνας για ναρκωτικά, συνθήκες που οι κρατούμενες καταγγέλλουν ως βιασμό.
Στη Γαλλία, η σωματική έρευνα αποτελεί ρουτίνα, εξευτελιστικές στάσεις προς... διευκόλυνση της έρευνας καταγγέλλονται από τις κρατούμενες, ενώ το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι ελλείψεις στην ιατρική μέριμνα.
Σε Αγγλία και Ουαλία ο αριθμός των κρατουμένων αυξήθηκε από 1.800 το 1996 σε 4.100 σήμερα. Περισσότερες από τις μισές ήταν θύματα ενδοοικογενειακής βίας, το 37% είχαν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας και μία στις τρεις είχε υποστεί σεξουαλική κακοποίηση.
Η κατάσταση στη Βόρεια Αμερική είναι εξίσου κακή. Στην Καλιφόρνια, για να τηρηθεί το ελάχιστο που προβλέπεται από το Σύνταγμα για τις συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής στις φυλακές, πρέπει να μειωθεί ο αριθμός των έγκλειστων γυναικών κατά 33.000 μέσα στην επόμενη διετία. Συνθήκες «χύτρας έτοιμης να εκραγεί» περιγράφουν κρατούμενες.
Στην Κίνα, καταγράφονται περιπτώσεις που οι φύλακες ενθάρρυναν τις κρατούμενες να δένονται μεταξύ τους και να παλεύουν. Στο Τουρκμενιστάν οι κρατούμενες ήταν δεμένες στα κρεβάτια τους την ώρα του τοκετού (πρακτική που θεωρείται νόμιμη και στις περισσότερες αμερικανικές Πολιτείες), ενώ δυο μέρες αργότερα επέστρεφαν στην αναγκαστική εργασία. Σε ρωσικές φυλακές, διοικητής τιμωρήθηκε για τον άγριο ξυλοδαρμό γυναικών κρατουμένων. Θύματα βιασμού φυλακίζονται στο Αφγανιστάν για εξωσυζυγικές σχέσεις.
Σε σωφρονιστικά καταστήματα από τη Ρωσία ώς τον Καναδά και από τη Γαλλία ώς την Αυστραλία καταγγέλλονται οι απαράδεκτες συνθήκες κράτησης, καθώς και οι σοβαρές ελλείψεις σε επίπεδο ιατρικής φροντίδας και ψυχολογικής υποστήριξης. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση των γυναικείων φυλακών στο Γιοχάνεσμπουργκ, όπου τα κελιά διαθέτουν μία τουαλέτα, ένα νιπτήρα και ένα ντους και φιλοξενούν κατά κανόνα περισσότερα από 40 άτομα. «Οι κρατούμενες μπορεί να σκοτωθούν μεταξύ τους, προτού καν τις ξεκλειδώσουν», καταγγέλλει πρώην έγκλειστη για 12 χρόνια σε νοτιοαφρικανική φυλακή, αναφέροντας επίσης ότι τα κελιά έμεναν πολύ συχνά, χωρίς νερό, για ολόκληρα 48ωρα. Πολυήμερες ελλείψεις νερού καταγράφονται σε πολλές φυλακές όλων των αφρικανικών χωρών.
Συχνές οι αυτοκτονίες
Περισσότερες από 500 χιλιάδες γυναίκες βρίσκονται σήμερα σε φυλακές ανά τον κόσμο. Εκεί, αυτοκτονίες και απόπειρες είναι πολύ συχνότερες σε σχέση με τις ανδρικές φυλακές. Ωστόσο, πολύ λιγότερες γυναίκες κρατούνται για βίαια εγκλήματα, στην πλειονότητά τους είναι μητέρες και πολλές είναι εθισμένες σε ουσίες ή θύματα σεξουαλικής κακοποίησης.
